Tutukluluğun Gözden Geçirilmesi Nedir?
CMK m. 108’de Tutukluluğun İncelenmesi başlığı altında düzenlenmiş olan ve uygulamada tutukluluğun gözden geçirilmesi olarak adlandırılan incelmeye ilişkin öncelikle kanun hükmünü incelemek gerekir;
Tutukluluğun incelenmesi
Madde 108 – (1) Soruşturma evresinde şüphelinin tutukevinde bulunduğu süre içinde ve en geç otuzar günlük süreler itibarıyla tutukluluk hâlinin devamının gerekip gerekmeyeceği hususunda, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi tarafından 100 üncü madde hükümleri göz önünde bulundurularak, şüpheli veya müdafii dinlenilmek suretiyle karar verilir. (1) (2) Tutukluluk durumunun incelenmesi, yukarıdaki fıkrada öngörülen süre içinde şüpheli tarafından da istenebilir. (3) Hâkim veya mahkeme, tutukevinde bulunan sanığın tutukluluk hâlinin devamının gerekip gerekmeyeceğine her oturumda veya koşullar gerektirdiğinde oturumlar arasında ya da birinci fıkrada öngörülen süre içinde de re’sen karar verir.
Tutukluluğun Gözden Geçirilmesi Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
Daha önce “Tutuklama Tedbiri” başlıklı yazımızda bahsetmiş olduğumuz üzere; tutuklama bir tedbirdir ve ceza verme amacına dönüşmemesi için kesin hatlarla çizilmiş şartları mevcuttur. Ayrıca tutuklama tedbirine ilişkin kararlar denetime tabidir. Ancak şüpheli/sanık veya müdafiin üst mercilere itiraz etmemiş olması durumunda da kanundan doğan zorunlulukla tutuklama tedbirine ilişkin karar aylık periyotlarla incelenmek zorundadır. Burada amaç hem verilmiş olan ilk tutuklama kararını denetlemek hem de belirli periyotlarla tutuklama tedbirinin halen ölçülü bir tedbir olup olmadığını kontrol etmektir. Tutuklama kararı verilmesinden sonra soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısı şüphelinin hem lehine hem aleyhine olan delilleri toplamak zorundadır. Dolayısıyla soruşturma veya kovuşturma aşamasında dosyaya giren yeni delil durumuna göre ve CMK m. 100’de yer alan şartların devam edip etmediği yönünde 30 günde bir olarak denetleme yapılır.
Uygulamada İnceleme Nasıl Yapılmaktadır?
Anayasa Mahkemesinin R.G.: 22/5/2018-30428 tarih ve sayılı kararı sonrası tutukluluğun gözden geçirilmesi işlemleri dosya üzerinden değil duruşmalı olarak yapılmaya başlanmıştır. Anayasa mahkemesinin ilgili kararı vermesinde hürriyetin yoksun bırakılmasına neden olan tutuklama tedbirine ilişkin şüphelinin/sanığın leh ve aleyhine olan delilleri görerek kendini savunma imkanı sağlanmıştır. Ancak ne yazık ki uygulamada sanki dosya üzerinden imceleme yapılıyormuşçasına usulen şüpheli/sanık müdafii veya şüpheli/sanık’ın SEGBİS ile katılımıyla dosya içeriğine ve soruşturma esnasında lehe aleyhe giren delillere bakılmadan tutukluluğun devamına karar verilmektedir.
Tutukluğun gözden geçirilmesi işlemi soruşturma aşamasında, savcının talebi üzerine tutuklama kararı veren Sulh Ceza Hakimliğince yapılır ve sulh ceza hakimliğince verilen karara karşı itiraz yolu açıktır. Kovuşturma aşamasında tutukluluğun gözden geçirilmesi savcı talebiyle yargılamayı yapan mahkeme tarafından yapılmaktadır. Kovuşturma aşamasında görevli mahkemenin tutukluluğun gözden geçirilmesine ilişkin vermiş olduğu kararlara karşı da itiraz yolu açıktır.
Kocaeli’de Tutukluluğun Gözden Geçirilmesi
Kocaeli ilinde bulunan avukatlık ofisimize gelerek KOCAELİ’de tutukluluğun gözden geçirilmesi süreçleriyle ilgili bilgi alabilir, ceza hukuku alanında uzman, Kocaeli Ceza Avukat larımıza danışabilirsiniz. Kocaeli/İzmit bölgesinde değilseniz, iletişim kısmında yer alan mail adresimiz ve telefon numaramız ile avukatlarımızla irtibata geçebilirsiniz.