Müşteki Ne Demek? Müşteki Sanık Ne Demek?
Müşteki kelime manası itibarıyla “Yakınan, sızlanan, şikâyetçi” demektir. Bu yazımızda Ceza Yargılamasının taraflarından olan müşteki ve müşteki sanık sıfatını irdeleyeceğiz.
Mahkemede Müşteki Ne Demek?
Ceza mahkemesinde müşteki işlenen suçtan zarar gören ya da mağdur olan kişiyi ifade eder. Kişi bir suça maruz kalmış olması sebebiyle şikayet hakkını kullandığında müşteki sıfatını kazanır. Ayrıca müşteki kovuşturma aşamasında davaya katılma talebinde bulunursa ve mahkemece talebi kabul edilirse “müdahil” sıfatını alır.
Müştekinin Hakları Nelerdir?
Müştekinin savcılık ve mahkeme tarafından verilen bazı kararlara itiraz hakkı vardır. Onun haricinde bazı suç ve durumlarda kendisine barodan avukat tayin edilmesini de talep edebilir. Ek olarak müşteki delilerin toplanmasını, tanıkların çağırılmasını isteyebilir. Ayrıca müşteki duruşmadan haberdar edilme hakkına da sahiptir.
Mağdur ile şikâyetçinin hakları
Madde 234 – (1) Mağdur ile şikâyetçinin hakları şunlardır:
a) Soruşturma evresinde;
1. Delillerin toplanmasını isteme,
2. Soruşturmanın gizlilik ve amacını bozmamak koşuluyla Cumhuriyet savcısından belge örneği isteme,
3. (Değişik: 24/7/2008-5793/40 md.) Vekili bulunmaması halinde, cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda, baro tarafından kendisine avukat
görevlendirilmesini isteme,
4. 153 üncü maddeye uygun olmak koşuluyla vekili aracılığı ile soruşturma belgelerini ve elkonulan ve muhafazaya alınan eşyayı inceletme,
5. Cumhuriyet savcısının, kovuşturmaya yer olmadığı yönündeki kararına kanunda yazılı usule göre itiraz hakkını kullanma.
b) Kovuşturma evresinde;
1. Duruşmadan haberdar edilme,
2. Kamu davasına katılma,
3. Tutanak ve belgelerden (…) (1) örnek isteme, (1)
4. Tanıkların davetini isteme,
5. (Değişik: 24/7/2008-5793/40 md.) Vekili bulunmaması halinde, cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda, baro tarafından kendisine avukat
görevlendirilmesini isteme,
6. Davaya katılmış olma koşuluyla davayı sonuçlandıran kararlara karşı kanun yollarına başvurma.
(2) Mağdur, onsekiz yaşını doldurmamış, sağır veya dilsiz ya da meramını ifade edemeyecek derecede malûl olur ve bir vekili de bulunmazsa, istemi aranmaksızın bir vekil görevlendirilir.
(3) Bu haklar, suçun mağdurları ile şikâyetçiye anlatılıp açıklanır ve bu husus tutanağa yazılır.
(4) (Ek:17/10/2019-7188/21 md.) Soruşturma veya kovuşturma evresinde, dava nakli veya adlî tıp işlemleri nedeniyle yerleşim yeri dışında bir yere gitme zorunluluğu doğması hâlinde mağdurun yapmış olduğu konaklama, iaşe ve ulaşım giderleri, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır.
Müştekinin Şikayet Hakkı Nedir?
Müşteki şikayet hakkını kullanarak, kendisine karşı işlenen suç sebebiyle soruşturma başlatılmasını sağlayabilir. Bazı suçlarda soruşturma başlatılması mağdurun şikayetine bağlıdır. Yani mağdur şikayette bulunmazsa soruşturma başlatılmaz, ceza davası açılmaz. Ancak bazı suçlarda mağdurun şikayeti olsa da olmasa da savcılık makamınca soruşturma yapılıp gerekli görülürse dava açılır.
Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlar
Madde 73- (1) Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
Müştekinin Şikayet Süresi Ne Kadar?
Takibi şikayete bağlı bir suçtan dolayı şikayet süresi 6 aydır. Bu 6 aylık süre fiilin ve failin öğrenildiği andan itibaren başlar. Takibi şikayete bağlı olmayan yani re’sen soruşturulan suçlarda ise şikayette bulunmak için bir süre sınırlaması yoktur. Esasında bu durumda yapılan şikayet “ihbar” niteliğinde olacaktır. Şikayete tabi suçlar ile ilgili detaylı bir incelemeye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Müşteki Mahkemeye Gitmezse Ne Olur?
Müşteki davet kağıdıyla duruşmaya çağırıldığı takdirde duruşmaya gitmek zorundadır. Ancak müşteki duruşmaya katılmazsa mahkeme, müştekinin beyanlarının davanın aydınlatılması açısından önemli olduğu kanaatindeyse müştekinin zorla getirilmesine karar verebilir.
Müşteki Sanık Ne Demek?
Ceza muhakemesinde müşteki sanık sıfatı; müşteki ve sanık sıfatlarının birleşimini ifade eder. Bir kişi aynı ceza davasında hem şikayetçi hem de sanık olarak yani aleyhine suç isnad edilen kişi olarak bulunuyorsa bu durumda müşteki sanık sıfatını alır. Eğer müşteki davaya katılma talebinde bulunmuşsa bu durumda müdahil yani katılan sıfatını alır.
Müşteki Sanık Ceza Alır Mı?
Müşteki sanık ceza dosyasında sanık olarak da yargılandığı için ceza alması söz konusu olabileceği gibi beraat de alabilir. Yani müşteki sanığın ceza alıp almayacağı tamamen dosyadaki somut vakıa ve delillere göre belirlenecektir.
Müşteki İle Davacı Arasındaki Fark Nedir?
Müşteki yukarıda da açıkladığımız üzere kendisine karşı suç işlendiği iddia eden ve bu suç sebebiyle fail veya faillerin cezalandırılmasını isteyen kişidir. Davacı ise daha çok hukuk mahkemelerinde kullanılan ve bir hakkının ihlal edildiği iddiasıyla hakkının yerine getirilmesini sağlamak için yargılama makamlarını harekete geçiren kişidir.
Müşteki ve Müşteki Sanık Sıfatları
Müşteki veya sanık olarak yer aldığınız ceza dosyalarıyla ilgili hukuki danışmanlık almak üzere Kocaeli’de bulunan hukuk büromuza gelebilir iletişim kısmındaki bilgilerimizi kullanarak bize ulaşabilirsiniz. Ayrıca ceza hukukuna ilişkin Seri Muhakeme Usulü (Ceza Yargılamasında) yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Konuya İlişkin Yargıtay Kararı
YARGITAY 3. CEZA DAİRESİ E. 2015/5138 K. 2015/22944 T. 30.06.2015
“Mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunarak;
Gereği görüşülüp düşünüldü;
Müşteki vekilinin dosyada mevcut dilekçelerine göre temyiz isteminin, sanığın mahkumiyetine dair yaralama suçundan kurulan hükme yönelik olduğu kabul edilmiştir.
Müşteki ve vekilinin yargılama aşamasında sanıktan şikayetçi olup katılma talebinde bulundukları; ancak müştekinin soruşturma aşamasında alınan ilk ifadesinde sanıktan şikayetçi olmaması gerekçesi katılma talebinin reddine karar verildiği anlaşılmış ise de; takibi şikayete tabi olmayan kasten yaralama suçu yönünden soruşturma aşamasında şikayetçi olunmamasının yargılama sırasında davaya katılmaya engel teşkil etmeyeceği, bu itibarla katılma talebinde bulunan ve süresinde temyiz dilekçesi verip kararı temyiz ederek katılma iradesini gösteren müşteki ve vekilinin 5271 sayılı CMK’nin 260/1. ve 237/2. maddeleri uyarınca hükmü temyize hakkı bulunduğu anlaşılmakla; kamu davasına katılma taleplerinin kabulüne karar verilerek yapılan incelemede,
Yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının reddine, ancak;
… istem gibi BOZULMASINA, 30.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.”