İdare Hukukunda Tam Yargı Davası
İdarenin hukuka aykırı eylem veya işlemleri nedeniyle uğranılan zararın tazmini tam yargı davası ile sağlanır. Bu bakımdan idare hukukundaki tam yargı davası özel hukuktaki alacak ya da tazminat davalarıyla benzerlik gösterir.
Tam yargı davalarında idarenin kamu hukuku ilkelerine aykırı eylem ya da işlemleri söz konusudur. Buna göre idarenin tazminat ile sorumlu tutulması için şu iki kusur durumundan birinin bulunması gerekir: hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk.
Hizmet kusuru kamu hizmetinin hiç işlememesi veya geç ya da kötü işlemesi durumunda meydana gelir.
Kusursuz sorumluluk durumunda ise idarenin zararın tazmininden sorumlu olması için kusurlu olması gerekmez. Meydana gelen zarar ile idarenin işlem veya eylemi arasında illiyet bağının bulunması yeterlidir.
İşbu davalar genel olarak tazminat davası niteliğinde olanlar, istirdat davası niteliğinde olanlar, vergi davası niteliğinde olanlar ve idari sözleşmelerden doğan tam yargı davaları şeklinde sınıflandırılabilir.
Tam Yargı Davası Ne Demek?
İptal ve tam yargı davaları:
Madde 12 – İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. Bu halde de ilgililerin 11 nci madde uyarınca idareye başvurma hakları saklıdır.
Doğrudan doğruya tam yargı davası açılması:
Madde 13 – 1. İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka süretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir.
- Görevli olmayan adli (…)(1) yargı mercilerine açılan tam yargı davasının görev yönünden reddi halinde sonradan idari yargı mercilerine açılacak davalarda, birinci fıkrada öngörülen idareye başvurma şartı aranmaz.(1)
Tam Yargı Davası Özellikleri
-İdari eylemler sebebiyle doğrudan tam yargı davası açma süresi: İdareye başvurma süresi idari eylemin öğrenildiği tarihten itibaren bir yıl ve eylemin gerçekleştiği tarihten itibaren beş yıldır. Menfaat sahiplerinin bu süre içinde ilgili idareye başvurup haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Başvurunun kısmen veya tamamen reddi halinde ret kararının tebliğini izleyen 60 gün içinde tam yargı davası açılabilir. İdare başvuru halinde herhangi bir karar vermezse başvuruyu izleyen 60 günün sonunda talebi reddetmiş sayılır. Devam eden ikinci 60 günlük sürenin sonuna kadar da tam yargı davası açılabilir.
-İdari işlemler sebebiyle genel dava süresi: Uyuşmazlık konusu işlemin tebliğinden itibaren idare mahkemelerinde 60 gün, vergi mahkemelerinde 30 gün içinde tam yargı davası açılabilir. Bu süre genel dava açma süresi olup konuyla ilgili özel bir dava açma süresi olup olmadığı kontrol edilmelidir.
-İdari işleme karşı üst makamlara başvuru halinde dava açma süresi: Menfaat sahipleri tarafından idari dava açmadan önce, uyuşmazlık konusu işlemi tesis eden makamın üst makamına; idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması konusunda başvuru yapılabilir. Bu durumda başvuru dava açma süresini durdurur. Başvuru hakkında ret kararı verilmesiyle birlikte genel dava açma süresi tekrar işlemeye başlar. Başvuru hakkında altmış gün içinde karar verilmezse 60 günün sonunda süre tekrar işlemeye başlar.
-İptal davası ardından açılacak davalarda süre: İdari işlemin iptali konusunda verilen kararın tebliğinden itibaren altmış gün içinde tam yargı davası açılabilir.
Üst makamlara başvurma:
Madde 11 – 1. İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.
- Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.
- İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır.
Tam Yargı Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme
Konuya ilişkin davalarda görevli mahkeme Danıştay, idare ve vergi mahkemeleridir. İlk derece mahkemesi kararlarına karşı yapılan istinaf başvuruları Bölge İdare Mahkemeleri tarafından incelenirken temyiz başvuruları ise Danıştay tarafından incelenip karara bağlanır.
Kocaeli’de Tam Yargı Davası
Kocaeli ilinde bulunan avukatlık ofisimize gelerek KOCAELİ’de ilgili konu ve süreçleriyle ilgili bilgi alabilirsiniz. İdare Hukuku alanında uzman avukatlarımıza danışabilirsiniz. Kocaeli/İzmit bölgesinde değilseniz, iletişim kısmında yer alan mail adresimiz ve telefon numaramız ile avukatlarımızla irtibata geçebilirsiniz.
Not: Sıkça okunan TİCARETİ TERK SUÇU ŞİKAYET DİLEKÇESİ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
